Voor zijn grootse heldendaden in de Trojaanse oorlog meent Ajax (Hans Kesting) recht te hebben op de beroemde wapenuitrusting van Achilles. Maar ook Odysseus maakt er aanspraak op en met zijn gladde praatjes weet hij meer te overtuigen. De uitkomst van de stemming van de verzamelde Grieken is dan ook dat Odysseus de wapenuitrusting krijgt. Woedend en vernederd over deze dubieuze politiek trekt Ajax zich terug en zint op wraak voor het hem aangedane onrecht. Om te voorkomen dat hij de Griekse leiders iets aandoet, berooft hun beschermster, de godin Athena, hem van zijn zinnen. Zij degradeert hem tot een manipulatieobject en laat hem ‘s nachts een bloedbad aanrichten onder de Griekse leiders. Wanneer hij ’s ochtends bijkomt, ziet hij dat hij een kudde schapen heeft afgeslacht. Om zijn zelfrespect te behouden besluit hij zelfmoord te plegen. Vervolgens ontstaat een ruzie tussen de leiders of Ajax recht heeft op een eervolle begrafenis.

sofokles
Toen Sofokles zijn Ajax rond 448 voor Chr. schreef, was de Atheense democratie over haar hoogste bloei heen. Athene werd op dat moment zowel in haar politieke bestaanswijze (het naderende einde van de democratie) als in haar waardenbeleving (onduidelijkheid over goed en slecht) bedreigd. In Ajax toont Sofokles een samenleving waarin men elkaar fel beconcurreert, waar de waarde van een man direct kan worden afgelezen aan het prestige dat hij geniet. De poëtische verbeelding van de laatste uren en zelfmoord van Ajax peilt de volle diepte van het isolement waarin hij verkeert. Met de ruzie die op Ajax’ zelfmoord volgt over zijn begrafenis, completeert Sofokles zijn onderzoek naar de vraag of een mens die naar zijn eigen normen leeft en voor wie alleen het beste goed genoeg is, in zo’n op concurrentie beluste samenleving wel kan bestaan.

toneelgroep amsterdam / de theatercompagnie
Ajax is na Don Carlos de tweede productie van Toneelgroep Amsterdam en de Theatercompagnie. Opnieuw tekent Theu Boermans, artistiek leider van de Theatercompagnie, voor de regie. Het werk van Boermans wordt gekenmerkt door een zwak voor personages die rebelleren tegen een star wereldbeeld. Klassieke teksten toetst hij op hun herkenbaarheid voor het leven van nu, daarmee het misverstand dat een klassieker onbegrijpelijk zou zijn ontkrachtend. Boermans, maakt van Ajax een voorstelling over helden en respect.
Ajax is een man die niet kan toezien hoe de eer die hem toekomt wordt afgenomen door opportunisten. De mensen die zich met hart en ziel inzetten voor de gemeenschap, de echte helden, hebben het nakijken.