Dantons dood speelt zich af tegen de achtergrond van de Franse Revolutie. Op een moment dat die, na de utopische energie van de begindagen, haar onschuld heeft verloren. Schrijver Georg Büchner focust op de laatste dagen van de revolutionaire leider Danton. Van de idealistische Danton is niets meer over. Ooit was hij, samen met Robespierre, een van de architecten van de Terreur: het met geweld onderdrukken van maatschappelijke groepen en individuen die de nieuwe staatsvorm bedreigen. Büchner toont ons een moegestreden held, uitgeblust en ontgoocheld. Danton is tot de conclusie gekomen dat elk streven naar een betere wereld veroordeeld is om te stranden op het menselijk tekort. Het enige wat hem rest, zijn een paar geneugten die hem en zijn vrienden, voor een moment, hun eigen sterfelijkheid doen vergeten.

Tegenover Danton staat Robespierre, de onkreukbare, de ‘politierechter van de hemel’, die wél nog gelooft dat er een andere samenleving, een betere mens, mogelijk is. Maar het offer dat Robespierre moet brengen, is groot: hij propageert een nieuwe, deugdzame mens, maar weet dat die alleen met oneindig bloedvergieten kan worden gerealiseerd. In Dantons dood bevraagt Büchner het ‘gruwelijke fatalisme van de geschiedenis’. Hoe kan het toch dat een eens zo beloftevolle beweging zo hopeloos en volledig tot stilstand kwam? Met afschuw kijkt hij naar het symbool van de revolutie, de guillotine, en vraagt: wat is het toch in ons dat liegt, moordt en steelt?

Heel zijn korte leven lang hield Georg Büchner (1813-1837) zich bezig met de erfenis van de Franse Revolutie. Als jonge scholier in Hessen was Büchner al politiek actief. Als student Geneeskunde lagen op zijn schrijftafel, naast medische, ook historische en politieke geschriften. Stukken van Shakespeare naast anatomische tabellen. In 1834 schreef hij het beruchte De Hessische Landbode, een van de eerste socialistische pamfletten, waarin Büchner een volksrevolutie propageerde onder de onderdrukte boeren. Zijn opzet mislukte. Even later richtte hij de Kring voor Mensenrechten op; een geheim genootschap dat debatteerde over de totstandkoming van een radicale republiek. Ook dit initiatief bleef zonder weerklank, maar Büchner werd wel gezocht door het gerecht. Hij vluchtte naar Straatsburg, en later naar Zürich, waar hij zijn dokterstitel behaalde met een neurologische studie over vissen. Daar stierf hij, nog geen 24 jaar oud, aan tyfus. Büchner schreef naast Dantons dood slechts twee andere toneelstukken: Leonce en Lena en het onvoltooide Woyzeck. Geen van die stukken werd tijdens zijn leven opgevoerd. Later werden het klassiekers. Zijn documentair theater avant-la-lettre inspireerde onder meer Bertolt Brecht, Frank Wedekind, Heiner Müller en Sarah Kane.

programmaboek 13|14
Blader door het programmaboek door op onderstaande afbeelding te klikken of download als pdf.