duur 3:35, incl. 1 pauze
première 09 mei 2017
Op basis van Ibsen schrijft en regisseert Simon Stone een groots familie-epos over het moeizame maar onvermijdelijke samenleven van verschillende generaties onder één dak.
Maarten Heijmans won de Arlecchino 2017 voor zijn rol van Sebastiaan. De voorstelling is geselecteerd voor het TheaterFestival 2018.
Na zijn ensceneringen van een geheel eigentijdse Medea en Husbands and wives van Woody Allen grijpt Simon Stone terug naar Ibsen. Eerder al maakte hij internationaal ophef met zijn eigenzinnige adaptatie van De wilde eend, die enkele jaren geleden in het Holland Festival te zien was. Die bewerking was het vertrekpunt voor Stones eerste en gelauwerde langspeelfilm The Daughter (2016). In Ibsen huis brengt Stone elementen samen uit de minder bekende stukken van Ibsen en bewerkt hij ze tot een nieuw geheel.
In ibsen huis staat het vakantiehuis, ontworpen door de gevierde architect Cees Kerkman, centraal waarin de verschillende gezinsleden elkaar op cruciale momenten in hun leven ontmoeten. We volgen de familie van 1964, het ogenblik waarop het huis in de steigers staat tot 2016 het moment waarop het definitief in vlammen opgaat. In de beste Ibsen-traditie zijn er nogal wat geheimen en trauma’s die een fatale invloed uitoefenen op de levens van de verschillende generaties. Er ontstaat een intrigerend spel van verdringing, leugens en afrekeningen waarin het huis de enige getuige is van de hele familietragedie.
Stone heeft Ibsen totaal in zich opgenomen en schreef een volledig nieuw toneelstuk in nauwe dialoog met het ensemble. ‘Repeteren en schrijven zijn beide één ononderbroken dialoog met de acteurs en medewerkers. Het belangrijkste is voortdurend meer te weten te komen over de personages zodat ze complex en waarachtig maar ook zo speels en lachwekkend mogelijk worden.’
In niet-chronologische volgorde reconstrueert hij de cruciale scènes uit het familiealbum. In zijn enscenering is hij op zoek naar een vorm van hyperrealisme waarin de acteurs voortdurend door elkaar heen praten, en er een gevoel van reële tijd ontstaat. Zijn aanpak verraadt zijn passie voor film. Het ronddraaiende huis stelt hem in staat scènes en periodes door elkaar heen te snijden maar ook het beeldkader voortdurend te wijzigen. Stone houdt ervan het toeval uit te nodigen binnen zijn repetitieproces en de theatrale middelen zo in te zetten dat er een grote waarachtigheid ontstaat. Het leven op zijn complexiteit en banaliteit betrappen, dat is waar hij telkens weer naar streeft. In zijn dialogen wisselen diepe tragiek en humor elkaar in snel tempo af in een verhaal over een familie die probeert het verleden achter zich te laten maar telkens weer de fouten van vorige generaties herhaalt.
'Stone maakt een intrigerende en rijke hertaling van het werk van de Noorse toneelschrijver. (...) het spel is zonder uitzondering ijzersterk (...) Ibsen huis dringt zich op aan de actualiteit en zet zijn nagels daar diep in.'- Parool ****
’Ibsen huis is een meeslepende voorstelling die de aandacht niet alleen de volle vier uur weet vast te houden, maar ook daadwerkelijk ontroert. (...) mooie, intense rol van Hans Kesting, die hartverscheurend is als de oud en dement geworden Cees (...) Een grote groep acteurs geeft dit intense familiedrama gestalte. En stuk voor stuk excelleren zij. Janni Goslinga verrast als een woeste, aan drugs en drank verslaafde dochter. Claire Bender is een gelaagde dochter Lena. Maria Kraakman is - heel veel ellende later - een uitgebluste oudere Lena, wiser and sadder, en maakt ook als Johanna, de vrouw van Kerkman, indruk met haar verstilde machteloosheid. En Maarten Heijmans weet tot tranen toe te ontroeren als de ouder geworden zoon Sebastiaan. (...) Een absolute topprestatie.' - Leidsch Dagblad
'Niemand was voorbereid op deze vloedgolf van intelligentie, virtuositeit en spanning – met hier en daar zelfs een vleugje machiavellisme – die gisteren het podium overspoelde.' - France Culture
'Simon Stone zet samen met de fantastische Toneelgroep Amsterdam een buitengewoon intelligente en gevoelige voorstelling op de planken.' - Sceneweb
'Dit 21e-eeuwse drama zou door Henrik Ibsen zelf kunnen zijn geschreven.' - TouteLaCulture
'Een enscenering die niet onderdoet voor die van de beste HBO-series.' - Libération
'Meeslepend en groots' - La Croix
'Maar de rol van kwade genius wordt vertolkt door Hans Kesting, een van Europa’s grootste acteurs, die een voorkeur lijkt te hebben voor het spelen van duistere personages. Zo zette hij in het stuk Kings of War van Ivo van Hove een buitengewone Richard III neer en kroop hij op indrukwekkende wijze in de huid van Max Aue in de bewerking van Guy Cassiers van De welwillenden van Jonathan Littell. Kesting speelt de rol van deze boosaardige en complexe man met een verfijndheid en een ontroerende menselijkheid die de toeschouwer meesleept, zoals ook de personen van wie hij de levens vernielt, worden meesleept. Zijn spel is fijngevoelig, de stemvoering precies en aangrijpend, de vertolking gewoonweg magistraal. Zijn medespelers zetten zonder uitzondering ijzersterke personages neer, waarbij vrijwel iedereen meerdere rollen in de tijd speelt. Het doet ons Ibsen vergeten. We kijken, bewonderen en volgen de pijnlijke lotgevallen van een familie die letterlijk wordt vergiftigd door een toxische persoonlijkheid in hun midden. Alle acteurs excelleren in dit bijzonder goed geregisseerde toneelstuk. Janni Goslinga speelt alleen de rol van Caroline als volwassen vrouw. Ze is hartverscheurend in haar rebellie en ellende. Maar, ongeacht of de acteurs het jongere of oudere personage spelen, ze leveren stuk voor stuk lovenswaardige prestaties. Celia Nufaar, Bart Klever, Maria Kraakman, Janni Goslinga, Claire Bender, Maarten Heijmans, Aus Greidanus jr., Eva Heijen, Bart Slegers, David Roos. Allemaal acteurs die bekendheid genieten in Frankrijk en voor wie we een diepe bewondering hebben.’ - Le Figaro
> lees hier alle publieksreacties
Simon Stone over Ibsen huis
‘Hoe meer ik de stukken van Ibsen lees, hoe meer ik zie dat personages terugkeren. Ze hebben weliswaar andere namen maar zijn wel drager van dezelfde kenmerken. Alsof ze neven, zussen, dochters, zonen zijn van een enkel personage, door Ibsen ooit bedacht. De jonge, idealistische dromer; de bankroete industrieel die vecht voor zijn nalatenschap; de vrouw die sterker is dan haar man, die op zoek is naar betekenis; de man die zijn leven lang wordt achtervolgd door de daden van zijn vader; het stel van wie de relatie uit elkaar valt in een warboel van seks, dood en wederzijdse beschuldigingen. In Ibsen huis verwerk ik dit materiaal tot een verhaal over verschillende generaties in één huis.
De kamers in dit huis zijn plaatsen van trauma en confrontatie maar ook van vreugdevolle herinnering. Het huis herbergt de herinnering aan ieder hoofdstuk uit de geschiedenis van deze familie in de manier waarop het verspringt van het ene naar het andere meesterwerk van Ibsen. Zijn hele werk is doortrokken van een diep inzicht in families in tijden van crisis. Van wonden die niet helen. Het gaat over hoe we worstelen om door kunnen te gaan. Over hoe we proberen om opnieuw tot een gevoel van normaliteit te komen nadat de dingen veel te lang ver van normaal zijn geweest.’
#ibsenhuis