Zuid Afrika. David Lurie (Gijs Scholten van Aschat), 52 en tweemaal gescheiden, raakt als docent aan de Kaapse Hogeschool verwikkeld in een verhouding met één van zijn studentes en wordt door een tuchtcommissie gehoord. Hij bekent, wordt ontslagen en zoekt zijn dochter Lucy op die op het platteland een boerderij runt.

Op een dag worden hij en Lucy brutaal overvallen door een groepje zwarten. Zij wordt verkracht, maar weigert aangifte te doen. Terwijl hij met zijn normen en waarden nog volop in het oude Zuid-Afrika leeft, is Lucy, die zelfs een abortus weigert, een kind van het nieuwe Zuid-Afrika. Zij weet dat ze moet leren omgaan met de harde realiteit van het overleven. Ze is bereid haar zwarte buurman Petrus te huwen en haar land op te geven in ruil voor zijn bescherming: ‘Misschien moet ik dat leren aanvaarden. Om van de grond af te beginnen. Met niets.’ Haar vader vindt haar keuze onaanvaardbaar.

Na in ongenade te zijn gevallen als academicus, blijkt Lurie niet in staat zijn dochter te beschermen. De kloof tussen het oude en het nieuwe leven is te groot: ‘Ik weet niet meer waar het om draait. Tussen Lucy’s en mijn generatie schijnt een doek gevallen te zijn. Ik heb het niet eens gemerkt.’

j.m. coetzee
Met In ongenade (Disgrace) voegde de Zuid-Afrikaanse schrijver J.M. Coetzee in 1999 de zoveelste magistrale roman toe aan zijn oeuvre. Zijn verhalen houden de lezer keer op keer een spiegel voor: het zijn onthutsende romans vol morele dilemma’s, boeken die je de rest van je leven met je meedraagt. Zijn werk werd o.a. tweemaal bekroond met de prestigieuze Booker Prize. In 2003 ontving hij de Nobelprijs voor Literatuur.

luk perceval
Voor regisseur Luk Perceval en bewerker Josse De Pauw is In ongenade de apologie van een man die stilaan zichzelf leert zien door de ogen van anderen: niet meer als de ongenaakbaar gewaande, aantrekkelijke intellectueel die met jonge meisjes flirt, maar als een man die zijn beste tijd heeft gehad. Hij ziet zichzelf in het harde licht van de onherbergzame Oostkaap, niet als Lord Byron, de romantische dichter met wie hij dweept, maar als een man die de zwerfhonden uit de streek liefdevol aan hun einde helpt.

‘Het verhaal ontroert mij, dat is de belangrijkste reden om het te brengen. Die mannelijke overmoed die ten onder gaat in de jungle van het platteland, een plek waar  zelfverzekerdheid niets waard blijkt te zijn. Wat overblijft is een menselijk, vergankelijk mens. Een relatief mierenbestaan. Dat gegeven spiegelt zich op vele niveaus. Het boek stelt ook de vraag: wat is moraal? De dochter versus de studente. Zijn ze beiden verkracht? Waarom zou het ene geval anders zijn dan het andere? De professor spreekt zichzelf daarin tegen. Uiteindelijk rest hem alleen nog zijn hulpeloosheid.  Dat gegeven en vooral ook de aanvaarding van die hulpeloosheid, dat vind ik mooi.Het is overigens niet allemaal somberheid: er zit humor in het verhaal. De afstandelijke manier waarop de professor naar zichzelf en zijn situatie kijkt, is grappig. Hoe hij slaapt met de dierenarts, een vrouw die hij niet aantrekkelijk vindt. Hij maakt zichzelf er bijna belachelijk mee. Ach, de trieste lichtheid van het bestaan.'

programmaboek 12|13
Blader door het programmaboek door op onderstaande afbeelding te klikken of download als pdf.