Filmregisseur Nanouk Leopold maakt haar theaterregiedebuut bij TA met Ingmar Bergmans Uit het leven van marionetten.  Het verhaal over het ongelukkige huwelijk van Peter en Katarina Egerman. Peter houdt van zijn vrouw. Maar het liefst zou hij haar vermoorden.

Ogenschijnlijk is alles onder controle in het leven van de geslaagde zakenman Peter Egerman. Maar tijdens een bezoek aan een bordeel gaat hij opeens door het lint: hij vermoordt en verkracht een prostituée. Wat heeft deze kortsluiting veroorzaakt?

Ingmar Bergman schreef in een toelichting: ‘In tamelijk korte, vaak afgebroken of opzettelijk uit elkaar gerukte scènes probeer ik (als buitenstaander) een soort van verslag te geven. Ik heb afgezien van iedere inmenging. Geen van de optredende figuren kan er echter aanspraak op maken het drama te verklaren of te verduidelijken. Ze zijn er allemaal in betrokken en daardoor in de war gebracht.’

In korte, indringende scènes vóór de moord ontstaat het beeld van modelburger Peter Egerman. Hij is verstrikt in een web van sociale verwachtingen, geweven door zijn vrouw Katarina, zijn moeder, zijn psychiater en vrienden. In hun getuigenissen na de moord peilt Bergman als een seismograaf naar de kleinste trillingen in de diep verborgen lagen van de menselijke psyche.

Uit het leven van marionetten is meer dan het onderzoek naar de motieven van een gelegenheidsmoordenaar. Het stuk legt de verstikkende patronen bloot in een samenleving waarin succes al te vaak als vervangmiddel wordt gezien voor oprechte tederheid en liefde.

Bergman vindt zelf dat iedereen zijn eigen conclusies moet trekken. Mensen zijn als marionetten, hangend aan touwtjes, die zij zelf niet controleren. Onder de oppervlakte van een succesvol en gecontroleerd leven zitten driften verborgen die naar buiten willen. Of zoals Tim het zegt: ‘Ik word gedreven door krachten die ik niet beheers. Dokters, minnaars, pillen, alcohol, werk: niets helpt. Het zijn geheime krachten. Hebben ze een naam? Ik weet het niet.’

Met haar eerste toneelregie voegt filmregisseur Nanouk Leopold een vijfde titel van Bergman aan ons repertoire toe. Eerder regisseerde Ivo van Hove bij Toneelgroep Amsterdam Scènes uit een huwelijk, Kreten en gefluister, Na de repetitie en Persona.

'Met dit compacte en vlot gemaakte portret van een moordenaar heeft de groep een voorstelling in huis die nog jaren meekan. De esthetiek is clean en gelikt: korte scènes, lange stiltes, effectieve contrasten, ook vanwege het smaakvol ruisende geluidsdecor. Uit het leven van marionetten is helemaal Toneelgroep Amsterdam.' - de Volkskrant ****

'zelden zie je zulke intense en subtiele filmfragmenten zo goed samenvallen met de acteurs op de speelvloer (...) spannende en subtiele eerste theaterregie (...) de bijzonder gelaagde personages en de geweldadigheid die her en der zichtbaar is, maken nieuwsgierig naar een volgende voorstelling' - Trouw ****

'Haar aanpak werkt. Achter al die kaalheid maakt ze het fundamentele onvermogen tot het maken van werkelijk contact zichtbaar.' - Leidsch Dagblad

Leopold over Uit het leven van marionetten

‘Angst, lust en agressie. Drie emoties die elkaar bevechten, versterken en verblinden. De mens is een speelbal van zijn emoties. Ontwikkeling en intelligentie brengen geen soelaas. Alleen destructie kan berusting brengen.

Ik houd van de karakters in het werk van Ingmar Bergman. Ze zijn een bijna abstracte vertaling van wat de mens beweegt te doen wat hij doet. Het idee dat ik met deze karakters een eigen beeld mag creëren is heel inspirerend. Film- en theatermaker Ingmar Bergman zal fungeren als een soort brug, tussen mij – een filmmaker – en het toneel.

Ik ga een bewerking maken van de speelfilm Aus dem Leben der Marionetten, een wat onbekendere Bergman uit de jaren tachtig. Het wordt een voorstelling die deels uit filmische en deels uit theatrale middelen bestaat. Het verhaal gaat over het ongelukkige huwelijk van Peter en Katarina Egerman. Peter houdt van zijn vrouw. Maar het liefst zou hij haar vermoorden.’

De productie kwam tot stand met medewerking van Auteursbureau ALMO bvba in opdracht van Josef Weinberger Ltd, Londen en de Ingmar Bergman Foundation.

met dank aan

#uithetlevenvanmarionetten