De stille kracht is een meeslepend verhaal over de misverstanden en het onbegrip tussen culturen, en ook tussen naaste familieleden. De ondergang van Otto van Oudijck maakt ons pijnlijk bewust van de onmogelijkheid om de ander volledig te doorgronden.

1900, Java. Otto van Oudijck bestuurt met daadkracht zijn gewest. Hij ziet zichzelf als de vertegenwoordiger van een superieure Europese cultuur. Hij leeft voor zijn werk. Voor de kolonie, die hij op een hoger niveau wil tillen. Dat zijn vrouw er relaties met andere mannen op nahoudt, ontgaat hem. Maar als Van Oudijck een lokale regent ontslaat wegens wangedrag, gebeuren er opeens mysterieuze dingen in zijn huis en om hem heen.

In zijn enscenering van het meesterwerk van Louis Couperus stelt Ivo van Hove de botsing van twee culturen centraal. De ene is schijnbaar open, rationeel en bureaucratisch. De andere is verholen, magisch en mysterieus. De westerling domineert en controleert, maar hij kan niet op tegen de stille kracht van het Oosten die onmerkbaar alles doordringt en een trage slijtage aanricht.

Dit wordt aan den lijve ondervonden door Otto van Oudijck. Met daadkracht bestuurt hij zijn gewest op Java. Zijn leven staat volledig in dienst van zijn missie: welvaart brengen voor de bevolking. Het maakt hem blind en doof voor de noden van zijn familie. Ook heeft hij geen oog voor de plaatselijke cultuur en tradities. Een conflict met de lokale gezagsdragers roept krachten op waaraan de koloniaal zich vertilt. Langzaam verliest  hij al zijn zekerheden en alles wat hem dierbaar is.

De slijtageslag woedt letterlijk op het toneel: de natuurelementen razen over het speelvlak in een tropische omgeving waaraan de acteurs overgeleverd zijn. In de soundtrack wordt westerse pianomuziek aangetast en verkleurd door oosterse percussie en bewerkte natuurgeluiden.

De stille kracht is een visionaire roman die de westerse cultuur als onverzoenbaar tegenover de oosterse plaatst. De machtige Nederlandse kolonisator kan niet op tegen de stille kracht die onderhuids aanwezig is en een trage slijtage aanricht. De Westerling domineert en controleert, maar blijkt niet in staat de kern van het Oosten te raken en de Indische cultuur te overheersen. Wat rest is een machteloze westerse mens in het Indische woud.

Niet alleen is De stille kracht één van de grote meesterwerken uit de Nederlandse literatuur, het is een boek van wereldklasse waarmee Couperus bewijst dat hij moeiteloos naast grote tijdgenoten als Emile Zola en Marcel Proust kan staan.

'De stille kracht maakt indruk.' - Trouw ****

‘Gijs Scholten van Aschat verleent aan Otto van Oudijck een sympathieke, eigenzinnige persoonlijkheid die trouw is aan zijn principes, Halina Reijn zet zijn vrouw Leonie neer met een trage zinnelijkheid en een ironisch glimlachje, waarachter zij verbergt hoe zij emotieloos haar lusten botviert, Maria Kraakman weet Eva Eldersma een glasheldere besluitvaardigheid mee te geven, die wars is van illusies. De steen die door de ruit gaat, het bloedrode sirihsap dat Leonie raakt tijdens het baden, de plotseling barstende spiegel – evenzovele onheilspellende tekenen en spookverschijnselen die niet kunnen worden opgehelderd. Die politieke gevoeligheid van het stuk komt slechts sporadisch naar voren. De schaduw van de witte hadji groeit nog niet uit tot een fundamentalistisch schrikbeeld. Maar in de verhoudingen van toen, die in het toneelspel aan ons worden opgedrongen, zijn al de gloeiende lonten te ontwaren van de brandhaarden van het heden.'- Frankfurter Allgemeine Zeitung

‘bilderreich und ökonomisch, emotional und reflektiert zugleich, was übrigens auch für das sehr gute Ensemble von Schauspielern gilt’ - Deutschlandfunk

'De voorstelling is een kroonjuweel waar een criticus met eerbied over schrijft. En de toeschouwer ongetwijfeld nablijft.' - Knack ****

'overdonderende theatermoesson' - Theaterkrant ****

‘In De stille kracht vond Ivo van Hove de stof voor een klassieke tragedie van het zuiverste water. Zo eentje waarin het noodlot keihard toeslaat.’ – De Standaard ****

Ivo van Hove over De stille kracht

‘Couperus is de meest mondiale schrijver uit onze literatuur. Hij behandelt thema’s die de Nederlandse grens ver overstijgen, de hele wereld aangaan. Op een volkomen bevrijde, niet moraliserende manier schrijft hij over zoekende en rusteloze mensen op het breukvlak van twee eeuwen. Mensen die afscheid nemen van oude zekerheden en leren omgaan met een nieuwe wereld vol vraagtekens en zonder antwoorden. Hij deinst er niet voor terug om ook de duistere kanten te laten zien die achter de façade van de beschaving schuilgaan: expliciete seksualiteit, overspel, pedofilie, incest en hysterie.

De stille kracht speelt in Nederlands-Indië, maar vertelt een verhaal dat universeel is. Centraal staat de gespannen verhouding tussen twee culturen, die onverzoenbaar tegenover elkaar staan. De stille kracht wordt doorgaans als een poëtische en mentale kracht beschouwd. Dat is ze, maar ze is vooral een kracht met een verwoestende werking.

Ik voel me aangetrokken door de ‘existentiële onrust’ – zoals Bas Heijne dat treffend verwoordde – in het werk van Couperus. Ik wil hem als een tijdgenoot op het toneel brengen, als iemand die in zijn werk de zenuwen van onze 21ste eeuw raakt.’

#destillekracht