De scrupuleuze vader Harpagon regeert zijn gezin met ijzeren hand. Zijn levensdevies is er één uit de bedrijfswereld: winnen en het vrijwaren van het familiekapitaal. Geld is het enige dat telt. Zijn zoon Cléante en zijn dochter Élise knipt hij de vleugels. Hij houdt hen nauwgezet in het oog en stippelt hun toekomst uit zonder met hun wensen of verzuchtingen rekening te houden. Wanneer Harpagon Mariane, de geliefde van zijn eigen zoon, wil huwen uit louter materiële overwegingen, ontstaat er een koningsdrama waarin vader en zoon als rivalen tegenover elkaar komen te staan.

De Vrek, Molières komedie, wordt in de handen van Ivo van Hove het grimmige portret van een familie waarin alle relaties worden bepaald en geperverteerd door geld. De scrupuleuze vader Harpagon regeert zijn familie met ijzeren hand. Zijn levensdevies: winnen en het vrijwaren van het familiekapitaal. Geld is het enige wat Harpagon bindt met zijn zoon Cléante en dochter Elise. Wanneer Harpagon de huwelijkskandidate van zijn eigen zoon wil huwen uit louter materiële overwegingen, ontstaat er tussen vader en zoon een bikkelharde strijd.

molière
Jean-Baptiste Poquelin (1622-1673) was als zoon van een welgestelde hofstoffeerder voorbestemd om de familiezaak over te nemen. Na zijn studie rechten kiest hij echter resoluut voor het theater. Hij sticht zijn eerste toneelgezelschap ‘l’illustre théâtre’ en neemt het pseudoniem Molière aan. Met zijn satires waarin hij zelf vaak de hoofdrol speelt, oogst hij toenemend succes in het land. Koning Lodewijk XIV biedt hem bij terugkeer in Parijs een plek als ‘hofleverancier’ aan. Hij herdoopt zijn gezelschap tot Troupe de Monsieur en krijgt een eigen zaal ter beschikking, de Petit-Bourbon. Zijn komedies worden een kwart eeuw lang aan het hof opgevoerd, tot grote ergernis van rivaliserende schrijvers en tot vermaak van de aristocratie. Eeuwige roem verwerft hij met zijn meedogenloze portretten in stukken als Tartuffe, Don Juan, De Misantroop en De Vrek. Molière sterft na een longaandoening in 1673. Zeven jaar na zijn dood wordt door Lodewijk XIV de Comédie Française opgericht in de geest van Molières werk.

ivo van hove
De Vrek is voor Ivo van Hove geen komedie over een fatale karakterstoornis, maar de kille observatie van een gezin waarin alle warmte ontbreekt en onderlinge relaties zijn aangetast door de afhankelijkheid van geld. De vader leidt het gezin met strakke hand. Nergens is de afwezigheid van de moeder zo sterk voelbaar als in de scènes waarin hij zijn kinderen in hun kamers observeert en controleert en ze zo aan zich wil binden bij gebrek aan echte intimiteit. Controle heeft het wederzijdse vertrouwen verdrongen, consumptie en geld hebben liefde en tederheid uitgevaagd. Van Hove leest een grote diversiteit aan stijlen en genres in De Vrek: van komedie en koningsdrama tussen vader en zoon, naar liefdesdrama à la Bergman tussen Marian en Cléante, tot suïcidale scènes die zo uit het werk van Sarah Kane lijken te komen. Het is die verscheidenheid die hij als uitgangspunt in zijn regie heeft gebruikt: vol stijlbreuken, tempowisselingen en botsende klimaten.

jan versweyveld
Voor De Vrek ontwierp Jan Versweyveld een luxueuze penthouse waarin van echte privacy geen sprake is. Het appartement bestaat uit kamers die rond een open liftkoker zijn gebouwd. Een ruimte zonder centrum waarin geen grens meer te trekken valt tussen werk- en leefplek. Het puilt uit van consumptiegoederen, kleding, luxeartikelen: voorwerpen die als surrogaat dienen voor de ontbrekende warmte en liefde. Soms lijkt het appartement op een gouden kooi waaruit de gezinsleden niet kunnen ontsnappen omdat ze zich de wereld zonder materiële welvaart niet meer durven voorstellen. De inkijk in de kamers biedt een beeld van volstrekte eenzaamheid en leegte: als kleine planeten rondtollende personages die uit hun baan raken door het ontbreken van een middelpunt, samenhang, liefde, een moeder.

programmaboek 11|12
Blader door het programmaboek door op onderstaande afbeelding te klikken of download als pdf.